Hoa bồ công anh (Dandelion)
1. Phân loại cây bồ công anh
Nguồn: https://hellobacsi.com/song-khoe/dinh-duong/bo-cong-anh/
1) Cây bồ công anh Việt Nam
Tên khoa học là Lactuca indica L, thuộc họ cúc (Asteraceae) và chi rau riếp (Lactuca). Cây còn được gọi với nhiều tên gọi khác nhau như diếp hoang, diếp trời, diếp dại, cây rau bồ cóc, múi mác, rau mũi cày.
Đặc điểm: thân cao tầm 60 đến 100cm, lá hình mũi mác, lá mỏng nhăn nheo, gần như không có cuống, mặt trên lá có màu nâu sẫm, mặt dưới màu nâu nhạt, mép lá có răng cưa thưa. Thân cây thẳng, đường kính 0,2cm, có mấu mang lá, thường thu hoạch vào tháng 5–7, bộ phận được dùng chủ yếu là lá và cành.
2) Cây bồ công anh Trung Quốc
Tên khoa học là Taraxacum officinale F. H. Wigg, thuộc họ Cúc (Asteraceae), thuộc Chi Chi Taraxacum G. H. Weber ex Wigg, còn gọi là loại bồ công anh lùn.
Đặc điểm: thân ngắn, từ 40 đến 60cm, lá cây mọc trực tiếp từ rễ lên, lá đơn, mọc chụm ở gốc thành hình hoa thị, lá có màu xanh lục, mặt trên đậm hơn mặt dưới, các lá mọc bên ngoài thì cong xuống còn lá mọc ở giữa thì mọc thẳng lên, lá dài tầm 15–30cm, rộng 4–6cm, cuống lá dẹp, mặt trên phẳng mặt, mép lá có xé răng cưa to nhỏ khác nhau giống như bị xé rách.
Rễ cây hình trụ, mọc đâm thẳng xuống đất, hoa mọc ở trên cùng, có màu vàng, khi hoa già thì thu lấy hạt. Quả màu nâu đen, có hình bầu dục thuôn hẹp, dài 0,3 đến 0,4 cm. Tất cả các bộ phận của cây đều dùng làm thuốc chữa bệnh như rễ, lá, thân và hoa.
3) Cây chỉ thiên
Tên khoa học là Elephantopus scarber L, thuộc họ Cúc (Asteraceae), nhưng lại không có tác dụng trị bệnh, người ta còn gọi cây này là cây thổi lửa, cây cỏ lưỡi chó, cỏ lưỡi mèo, dân tộc Thái gọi là co tát nai, dân tộc Tày gọi là nhả đản, nhiều thầy lang thì gọi là thiền hồ nam, theo một số sách Trung Quốc thì gọi đây là cây thiên giới tháu, suy hỏa căn hoặc khổ địa đàm.
Ba loại trên đều có thể sử dụng làm rau, làm trà hoặc cây thuốc nhưng do dược tính của mỗi loại khác nhau nên người bệnh cần thận trọng khi sử dụng. Lưu ý chỉ nên dùng loại bồ công anh lùn đã được khoa học nghiên cứu và chứng minh, vừa tốt cho sức khỏe lại vừa giúp điều trị bệnh rất hiệu quả.
2. Tác dụng của hoa bồ công anh
Nguồn: https://hellobacsi.com/song-khoe/dinh-duong/bo-cong-anh/
Bồ công anh Trung Quốc là loại có tác dụng chữa bệnh. Nó có thành phần dinh dưỡng nhiều hơn hẳn so với nhiều loại rau khác như: sodium, magie, sắt, vitamin A, vitamin B, vitamin C, tinh bột, chất béo... Bồ công anh dùng để chữa đau cơ, chán ăn, đau bụng, ợ hơi, đau khớp, vết chàm và vết bầm tím, có tác dụng lợi tiểu và nhuận trường, trị viêm, đặc biệt viêm nhiễm lan truyền và cả ung thư. Nó còn giúp dưỡng da, bổ máu và bổ tỳ vị.
Bồ công anh:
- Giàu canxi nên tốt cho xương, có thể cung cấp 10% giá trị canxi hằng ngày. Uống trà hay ăn lá bồ công anh có thể giúp bạn tránh sâu răng, co thắt cơ, huyết áp cao và thiếu canxi.
- Giàu vitamin K: cung cấp khoảng 500% giá trị vitamin K hằng ngày cho cơ thể. Vitamin K còn giúp cải thiện sức khỏe xương và giảm nguy cơ gãy xương, đặc biệt tốt cho phụ nữ hậu mãn kinh và bị loãng xương. Nó cũng có ích cho thời kỳ kinh nguyệt nhờ khả năng đông máu.
- Thanh lọc gan: Vitamin và chất dinh dưỡng có trong bồ công anh giúp lọc gan và giúp gan hoạt động hiệu quả, giúp hệ tiêu hóa hoạt động tốt do khả năng duy trì lượng mật phù hợp.
- Trị bệnh tiểu đường: Trà bồ công anh giúp bệnh nhân tiểu đường kích thích quá trình sản sinh insulin trong tủy và giữ lượng đường trong máu ở mức thấp. bạn có thể dùng trà bồ công anh để loại bỏ lượng đường dư thừa trong cơ thể.
- Chống nhiễm trùng da: Phần sáp lỏng xuất hiện khi bạn chạm vào thân của cây bồ công anh giúp sát trùng, trừ sâu và diệt nấm, vi khuẩn trên làn da. Bạn có thể dùng sáp bồ công anh để giảm ngứa hay kích thích do chàm, bệnh ecpet mảng tròn, vảy nến và nhiễm trùng da.
- Giàu chất chống oxy hóa: Cơ thể sử dụng chất chống oxy hóa để đánh bại sự phá hủy gốc tự do, gây nhiều nguy hiểm cho mô cơ thể và liên kết với ung thư cũng như lão hóa nhanh.
- Cung cấp nhiều chất xơ: giúp hệ tiêu hóa và sức khỏe ruột khỏe mạnh.
- Dồi dào nguồn vitamin A: Vitamin A đóng vai trò quan trọng giúp duy trì đôi mắt khỏe mạnh, chức năng thần kinh và sức khỏe da. Một ly trà bồ công anh chứa 100% giá trị vitamin A hằng ngày, vì vậy bạn có thể ngừa lão hóa nhanh, viêm đường hô hấp hay cải thiện mắt bằng một ly trà hằng ngày.
- Có tác dụng lợi tiểu: Rễ cây bồ công anh giúp lợi tiểu tự nhiên, thúc đẩy quá trình thải độc của gan. Ngoài ra, loại thực vật này còn giúp hỗ trợ hệ miễn dịch, duy trì lượng đường trong máu ổn định, giảm ợ nóng và các vấn đề tiêu hóa khác.
- Ngăn ngừa nhiễm trùng đường tiết niệu: trà bồ công anh giúp ngăn ngừa nhiễm trùng đường tiết niệu cũng như các chứng rối loạn bàng quang, các vấn đề ở thận và nang ở cơ quan sinh sản. Ngoài ra, uống hỗn hợp rễ và lá cây bồ công anh cùng với một loại thảo dược khác gọi là uva ursi sẽ giúp giảm nhiễm trùng đường tiết niệu ở phụ nữ. Sự kết hợp này là do khả năng tiêu diệt vi khuẩn của thảo dược uva ursi và tác dụng lợi tiểu, chống viêm của bồ công anh.
3. Trà hoa bồ công anh
Một số sản phẩm trà từ cây bồ công anh bán trên amazon:
1) Trà hoa Bồ công anh tươi mật ong
Nguyên liệu
- 8 bông hoa bồ công anh
- 360 ml nước sôi
- Mật ong
Cách chế biến
• Rót nước sôi ngập hoa và đậy kín khoảng 5 phút.
• Thêm chút mật ong
2) Trà rễ cây bồ công anh
Nguyên liệu
- 30g rễ bồ công anh khô
- 5g gừng thái lát
- 1 hạt thảo quả
- 360 ml nước
- Mật ong
Cách chế biến
• Trộn tất cả nguyên liệu trên (trừ đường hay mật ong) và đem đun sôi khoảng 5 – 10 phút. Sau đó, bạn lọc lấy nước, thêm đường hoặc mật ong để uống.
3) “ButterScotch" trà bồ công anh giải độc
Nguồn: https://lovelovething.com/butterscotch-detox-tea-aka-dandelion-tea/
Nguyên liệu (Cho 2 cốc)
- 1 cốc nước lọc
- 1 túi bột rễ trà bồ công anh đã rang
- 1 muỗng canh bơ (chất béo này tốt cho cơ thể và đặc biệt nếu bạn đang thực hiện chế độ ăn kiêng)
- 1 muỗng dầu dừa (giải độc và chữa bệnh)
- 1 muỗng cà phê mật ong hoặc xi-rô mapple (hoặc chất làm ngọt dạng hạt yêu thích - có thể thay bằng đường nhưng đường không tốt cho cơ thể)
- 1/2 muỗng cà phê vani (tùy chọn)
Cách chế biến
Đun nước gần sôi.
Đổ nước vào bình cùng với trà, ủ trong 5-10 phút.
Khi trà được pha xong, hãy thêm chất béo và mật ong. Sau đó trộn bên trong bình với máy xay sinh tố khoảng 20 giây.
4) Dandelion Tea Latte
Nguồn: http://www.sheriglows.com/dandelion-tea-latte-simply-indulgent/
Nguyên liệu:
8 ounce (1 ounce = 30ml) nước nóng
4 Trà rễ bồ công anh rang
8 ounce sữa dừa
4-5 giọt Vanilla Creme Flavored Liquid Stevia
Cách chế biến:
Cho 4 túi trà bồ công anh trong một cốc nước sôi lớn trong 5 phút.
Đun sôi nước sữa dừa
Cho trà và nước cốt dừa trong máy xay sinh tố thêm vani vào.
5) Iced Lime Dandelion Tea
Nguồn: https://wellnessmama.com/4505/dandelion-tea/
Nguyên liệu: Cho 8 cốc
1qt (kg) bông hoa bồ công anh tươi
1 cốc nước (nóng)
2-3 thìa mật ong (hoặc chất làm ngọt)
Chén lá mâm xôi đỏ khô (tùy chọn)
3 lít nước (lạnh)
3-4 trái chanh (ép)
Cách làm:
Chọn hoa bồ công anh tươi và đặt trong một cái chảo. Chỉ lấy phần màu vàng của hoa bỏ phần màu xanh, lá và thân hoa. Rửa sạch với nước lạnh.
Đổ nước nóng lên lá mâm xôi đỏ khô, khuấy đều, cho chất tạo ngọt.
Để 5-8 phút và sau đó lọc bỏ bã.
Đổ chất lỏng ngọt từ lá stevia/lá mâm xôi vào một lọ thủy tinh
Thêm nước ép của chanh và sau đó là nước mát và khuấy đều.
Thêm hoa bồ công anh và trộn nhẹ nhàng.
Làm lạnh trong ít nhất 3-4 giờ. Vắt lấy nước uống. Sử dụng trong vòng 36 giờ để có hương vị tốt nhất.
6) Spicy dandelion tea (trà bồ công anh cay)
Nguồn: https://hopeforbetterliving.com/dandelion-spice-tea/
Nguyên liệu:
Nước 4 C (~250 ml)
1 C cánh hoa bồ công anh (loại bỏ phần xanh chỉ lấy phần vàng trên hoa)
2 que quế nhỏ (cinnamon)
6-10 đinh hương (clove)
mật ong để làm ngọt
Cách làm:
Đun sôi 4C nước, thêm quế và đinh hương vào.
Cho hoa bồ công anh vào nước nóng. Đun sôi mạnh trong 5-6 phút. Lọc bỏ bã và thêm mật ong. Có thể dùng nóng hoặc lạnh.
Coffee Free Mocha
4. Cách trữ bồ công anh
Nướng rễ bồ công anh làm nước uống: nướng rễ cây bồ công anh để làm nước uống buổi sáng thay cà phê. nướng ở nhiệt độ 300 độ trong vòng hai giờ. ngâm trong nước sôi khoảng 10 phút trước khi uống.
5. Các món ăn với bồ công anh
1) Dùng bồ công anh làm nước sốt:
Bạn có thể dùng cây bồ công anh làm nước sốt và kết hợp với ngò.
2) Dùng làm nguyên liệu món salad:
món rau trộn vì loại này đôi khi có vị đắng, khá phù hợp để hòa trộn với các loại rau củ khác. Bạn có thể trộn chung với bông cải xanh để tạo một món ăn ngon miệng.
Salad khoai tây:
2 pound khoai tây đỏ (hoặc củ cải đỏ)
3 quả trứng, luộc chín, bóc vỏ và thái hạt lựu
2 cọng cần tây (celery) thái nhỏ
1/2 chén mayonnaise
1/4 cốc sữa chua
1 cốc dandelion pickle (hoa bồ công anh ngâm cùng hành tây đỏ)
1 thìa giấm
muối và hạt tiêu bắc
3) Thêm vào một số món ăn khác:
Hoa của cây còn là một loại thảo dược, bạn có thể thêm một ít hoa vào món ăn để tăng tính thẩm mỹ. Với món cá hồi, bạn có thể xắt nhuyễn bồ công anh và trộn với cá, món ăn này sẽ cung cấp chất béo omega-3 tốt cho cơ thể và ngon miệng.
4) Lá bồ công anh xào
Nguyên liệu: tỏi, chanh tươi, gia vị nấu ăn thường dùng, lá bồ công anh
Cách làm:
- Bồ công anh bạn đem làm sạch rồi rửa cho ráo
- Tỏi đập giập rồi phi thơm vàng lên. Sau đó cho rau vào xào to lửa để rau được xanh. Đảo đều 1 lượt rồi nêm nếm gia vị cho vừa ăn. Thêm chút đường vào cho ngon. Nhớ là đảo đều để rau không cháy nhé. Xào chín tới khoảng 5p thì tắt bếp. Không nên để rau chín quá vì mất nhiều chất.
- Gắp rau ra đĩa rồi rưới nước cốt chanh lên trộn đều. Bạn cũng có thể cho thêm tiêu hoặc ớt hay hành tây nếu thích.
5) Hoa bồ công anh tẩm bột rán
Nguyên liệu: bột mì, trứng, hoa bồ công anh, tỏi, gia vị...
Cách làm:
- Bột mì, trứng, tỏi bằm nhỏ, muối, gia vị trộn lẫn.
- Cho hoa bồ công anh vào hỗn hợp bột
- Cho Hoa bồ công anh lên chảo dầu nóng và chiên giòn
6) Bồ công anh Jam
Thành phần: Cho khoảng 5 lọ nửa lít
2 chén cánh hoa bồ công anh
4 cốc nước
4 chén đường
2 thìa nước chanh
1 hộp pectin dạng bột
Cách làm:
- Cắt phần màu xanh của bông hoa và đặt cánh hoa vào lọ đựng
- Đổ 4 chén nước sôi lên cánh hoa. Để nguội, sau đó cho đặt vào tủ lạnh trong 24 giờ
- Lọc hoa và vắt càng nhiều nước càng tốt
- Cho vào nồi 3 đến 4 tách trà bồ công anh, nước chanh và pectin. Đem đun sôi.
- Thêm đường và đun sôi trong khi khuấy.
- Cho vào lọ đóng hộp và ngâm trong nước đang sôi khoảng 10 phút.
6) Dandelion Syrup
Nguồn: https://www.earthfoodandfire.com/dandelion-syrup/
Nguyên liệu:
8 lit hoa bồ công anh đã bỏ phần xanh ở cuống hoa.
6 cốc đường
10 lit nước
Cách làm:
- Lấy kéo cắt cánh hoa ở gốc để lấy phần hoa vàng, loại bỏ phần lá xanh ở cuống hoa.
- Ngâm cánh hoa bồ công anh trong nước lạnh trong 2 ngày.
- Đổ toàn bộ hỗn hợp vào một cái nồi lớn và đun nhỏ lửa cánh hoa bồ công anh trong khoảng 20 phút
- Khi xi-rô đã giảm khoảng một nửa, nó sẽ bắt đầu nổi bong bóng trên bề mặt. Canh nồi để tránh nó sủi bọt và cháy.
- Sử dụng phễu chịu nhiệt để đổ xi-rô bồ công anh nóng vào lọ thủy tinh
7) Giấm hoa bồ công anh
Thành phần
1 chén hoa bồ công anh
2 chén giấm táo
Cách làm
Làm sạch và khô hoa bồ công anh.
Đặt bồ công anh trong bình
Cho với giấm táo
8) Bồ công anh ngâm
Thành phần:
- Lọ đóng hộp thủy tinh có nắp đậy vừa vặn
- Hoa và lá bồ công anh
- Xắt lát mỏng 1 củ hành đỏ
- Thái lát mỏng 1-2 inch củ gừng
- Ớt cay
- 2 lát tỏi
5. Cách bảo quản bồ công anh để dùng sau này
Bạn có thể thu hoạch bồ công anh vào mùa xuân để sử dụng trong suốt cả năm. Phần lá, thân và hoa có thể đông đá. Phần lá non dùng để làm salad, xào, luộc ăn. Phần lá già thường để làm trà. Bảo quản bằng cách đóng băng thường giữ được chất hơn sấy khô. . Đặt thân cây bồ công anh đông lạnh, lá và hoa trong hộp hoặc túi bảo quản an toàn trong tủ đông. Bồ công anh đông lạnh được sử dụng tốt nhất trong vòng 6 tháng.Mặc dù rễ bồ công anh có thể được đông lạnh, nhưng nó được bảo quản phổ biến nhất bằng cách sấy khô vì rễ thường được sử dụng ở trạng thái khô để nghiền và pha cà phê hoặc trà. Ngâm và rửa sạch rễ bồ công anh. Rễ cây bồ công anh khô được sử dụng tốt nhất trong vòng 1 năm.
(Nguồn: http://foragefood.blogspot.com/2014/02/how-to-preserve-dandelion-for-later-use.html )
https://caythuocdangian.com/bo-cong-anh/ https://www.homestead-acres.com/how-to-make-dandelion-jelly/
